علت نامگذاری دهه کرامت:
اول ذيقعده سالروز ولادت حضرت فاطمه معصومه(س) تا يازدهم ذيقعده سالگرد ميلاد خجسته امام رضا(ع) با نام دهه كرامت نام گرفته است. مناسبت نامگذاري اين دهه به نام دهه كرامت وسببي شد تا درباره واژه كرامت و جايگاه آن از ديدگاه قرآن و بزرگان نكاتي عرضه گردد كه با هم آن را از نظر مي گذرانيم:
نكات مقدماتي (مفروضات)
1-مي دانيم كه نظام آفرينش براساس اسباب و مسبب ها خلق شده و هر مسببي متاثر از سبب و هر معلولي زاييده علتي است.
2-علت اصلي هر چيزي و مبدأ آن خداوند است. و اوست كه نظام علي و معلولي را پديد آورده و به اشياي مختلف خاصيت علي و به بعضي ديگر معلولي داده است.
3-خداوند مي تواند همانطور كه خاصيتي را به چيزي مي دهد، از آن سلب كند و يا چرخه علت و معلول ها را برخلاف نظم عادي آن كوتاه تر يا حذف كند، سلسله سبب ها را بردارد و خود مستقيماً بر معلول اثر گذارد.
4-اين خلاف عادت به اشكال مختلفي صورت مي گيرد كه دو نمونه آن عبارت است از:
الف: در «معجزه»، براي اين كه پيامبران از غيرشناخته شوند و آنها را به تحدي و مبارزه بطلبند و شكست دهند، خداوند علت هاي طبيعي را از چرخه علت و معلول خارج مي كند.
ب: در «كرامت» براي اينكه خداوند به بندگان برگزيده و اولياي خاص خود، توجه اش را نشان دهد، اجازه مي دهد معلول هايي بدون دخالت برخي علت ها، متأثر شوند. و البته براي كسب اين مقام لازم است بندگان با عبادت و اطاعت، خود را در معرض شايستگي اين مقام قرار دهند و لياقت كسب اين عنايت و بزرگواري را داشته باشند.
كرامت در قرآن
در قرآن كريم براي بعضي از اولياء و بندگان شايسته خدا مقام كرامت اثبات شده است، مانند آيه شريفه: «هر وقت زكريا داخل محراب عبادت مريم مي شد، رزقي را نزد او مي يافت. ]به او[ مي فرمود: اي مريم! اين ]غذا[ از كجا آمده است؟ ]مريم[ پاسخ مي داد: از نزد خداست.» (آل عمران. 37)
البته واضح است كه اين مقام تنها در سايه بندگي به دست مي آيد و براساس آيه شريفه «ان الله لايضيع اجر المحسنين»(توبه. 120) ، خداوند پاداش نيكوكاران را ضايع نمي كند و تا انسان خود را محسن نسازد، اجر آن را نيز نخواهد ديد و اولياي خدا كه خود را به مقام محسنين رسانده اند، تنها كساني هستند كه شايستگي رسيدن به مقاماتي مانند كرامت را به عنوان اجر و پاداش خواهند داشت.
نكته اي كه در آيه 37 آل عمران وجود دارد اين است كه يك زن (مريم) بر اثر عبادت خود به مقامي (كرامت) دست مي يابد كه حتي شگفتي پيامبر خدا (زكريا) را نيز برمي انگيزد لذا او مي پرسد: «اني لك هذا».
بر همين اساس بندگان خاص خدا، از جمله زنان متقي و پرهيزكار در طول تاريخ به اين مقام رسيده اند، مانند حضرت فاطمه زهرا(س) كه در تفسير روح البيان مي خوانيم: رسول اكرم(ص) در زمان تنگدستي از دخترش فاطمه پرسيد: اين غذا از كجاست؟ فاطمه(س) جواب داد: هذا من عندالله! و پيامبر فرمود: شكر خدا را كه دخترم همانند مريم است. (1)
نمونه اي ديگر از كرامت بانوان را به نقل از امام محمد باقر(ع) مي خوانيم كه درباره مادر ارجمندش فاطمه بنت الحسن(س) مي فرمايد: «مادرم كنار ديواري نشسته بود، ناگاه ديوار شكاف برداشت و صداي مهيبي شنيديم. با دستش اشاره كرد و گفت: نه، به حق مصطفي(ص) ! خداوند به تو اجازه فرو افتادن ندهد، پس ديوار در هوا معلق ماند تا ]مادرم كنار رفت و[ اجازه داد ]تا ديوار فرو ريخت. [ پدرم به سبب دفع اين خطر صد دينار صدقه داد.»(2)
كرامت زنده ها و...
برخي عقيده دارند كرامت هاي بندگان پرهيزگار تنها مربوط به دوران حيات آنها است و بعد از مرگ نمي توان ادعاي كرامتي براي آنان كرد. از جمله در كتاب فتح المجيد مي خوانيم:
«كرامت اولياءالله اين است كه خداوند بندگانش را گرامي بدارد. اين كرامات نفع و ضرري ندارد، اگر هم داشته باشد در زمان حيات آنهاست. اين كرامت بعد از مرگ هيچ ارزشي ندارد و انسان نبايد به اين كرامت دل خوش دارد.»(3)
اين ديدگاه به دو دليل قابل خدشه است. اول اينكه مرگ به معناي عدم و معدوم شدن نيست و اگر چنين بود، با نابودي شخص، هر نوع اثر بخشي و كرامت از سوي وي نيز قطع مي شد، اما چون ما برخلاف اين گروه (وهابيان) مرگ را پايان زندگي و عامل قطع ارتباط با اين جهان نمي دانيم، لذا كرامت آنان را بعد از مرگ نيز مي پذيريم و بر همين اساس است كه پيامبر اكرم(ص) مي فرمود: «من زارني اوزار احداً من ذريتي، زرته يوم القيمه فانقذته من اهوالها(4)؛ هر كس مرا يا يكي از فرزندانم را زيارت كند، در روز قيامت به ديدارش خواهم رفت و از ترس هاي آن روز او را نجات خواهم داد.»
و دقيقاً براساس همين ديدگاه است كه زائر، در كنار قبر فاطمه معصومه(س) مي ايستد و با وي سخن مي گويد: «يا فاطمه اشفعي لي في الجنه فان لك عندالله شانا من الشان(5)؛ اي فاطمه! مرا در بهشت شفاعت كن كه براي تو نزد خدا مقامي وصف ناشدني است.»
امام رضا(ع) با اين تعليم خود، عملا ما را متوجه وجود ارتباط بين شخص بزرگواري كه به ظاهر از اين جهان رخت بربسته، با زائر خود مي سازد و طبيعتاً وي تقاضاهاي زائران خود را مي شنود و با كرامات خود مي تواند خارج از چرخه طبيعي علت و معلول ها، آن را برآورده سازد. زيرا وي مقامي عظيم نزد خدا دارد «فان لك عندالله شاناً من الشان» كه پشتوانه اين بزرگواري هاست.
از اينرو برخلاف نظر وهابيان و... ما عقيده داريم كه اولياي الهي حتي بعد از رحلت هم صاحب كرامت و ارتباط متقابل و موثر با زائران و متوسلان به خود هستند.
دليل دوم بر رد ديدگاه كساني كه كرامت را فقط مخصوص دوران حيات مي دانند، صدور كرامت هاي متعدد از بندگان خاص خداوند، بعد از وفات آنهاست. و به عبارت ديگر هم در مقام اعتقاد و التزام و هم در مقام اتفاق و رويداد، كرامت آنان بعد از وفات ممكن و وقوع يافته است نمونه هايي مستند از اين دست كرامات در كتاب هاي مربوطه بوفور يافت مي شود.
مشخصه هاي ديگر
باتوجه به آنچه گفتيم، كرامت، كاري خارق العاده و خلاف عادت نظام موجود (علي و معلولي) است كه هرگز احدي از مرتاض ها و نابغه هاي جهان نمي توانند آن را انجام دهند. كسي نمي تواند اثر كرامت را نابود كند يا مانع تحقق آن شود، چون كرامت متصل به قدرت بيكران خداوند است.
كرامت نوعي عنايت به دلسوختگان و تقاضاكنندگان است. كرامت محدوديت زماني يا مكاني هم ندارد، چون بر قدرت نامحدود خداوند متكي است و اين قدرت در هر زمان مي تواند جاري شود و نهايت اين كه چون شخص پرهيزكار (از اهل بيت يا مردم عادي مثل علماي متقي) به خاطر زلالي باطن، به اين مقام دست يافته، بايد تأكيد كرد كه اين مقام قابل تعليم و تعلم نيست و تنها عطيه اي الهي است.
منبع وبلاگ:http://dahe-keramat.blogfa.com
